چرا کودکان نباید فیلم ترسناک ببینند؟

تحقیقات روانشناسی نشان می‌دهد ترس‌های کودکان یک مسیر تکاملی را طی می‌کنند اما در این بین استثنائاتی نیز وجود دارد. یعنی با بزرگتر شدن فرزند شما، احتمال ترس از وجود هیولاهای زیر تخت کاهش می‌یابد و جایش را به ترس از آمدن دزد به خانه می‌دهد، اما هرگز تاثیر‌های مخرب دیدن فیلم‌های ترسناک از ذهن کودک پاک نمی‌شود و تا سال‌ها، ثابت و بدون تغییر می‌ماند.

ممکن است زمانی که تصمیم دارید برای تجربه یک شب مهیج خانوادگی، فیلمی ترسناک ببینید، این کار به نظرتان بی‌ضرر به نظر برسد. برخی از والدین حتی معتقدند فرزندشان به اندازه کافی بالغ است یا فقط همین امشب و همین یک فیلم است. گاهی حتی می‌گویند او سرگرم بازی است و متوجه نمی‌شود، اما خواه ناخواه این کار عواقب عاطفی آسیب‌زایی دارد که ممکن است نسبت به آن آگاه نباشید. در این مقاله همراه ما باشید تا با دلایل علمی و روانشناسی به شما نشان دهیم که چرا بچه‌ها نباید فیلم‌های ترسناک ببینند. به شما قول می‌دهیم که در انتهای این مقاله مجاب خواهید شد که هیچ کودکی نباید فیلم ترسناک ببیند.

۱. وابستگی بیش از حد کودکان، نتیجه دیدن فیلم‌های وحشتناک 

تا به حال اصطلاح «کودکان چسبنده» را شنیده‌اید؟ این  دقیقا همان چیزی است که در درمان اضطراب جدایی کودکان، هم مورد هدف قرار می‌گیرد. در واقع والدین از این موضوع شکایت دارند که فرزندشان مثل یک آدامس به آن‌ها می‌چسبد و جدا نمی‌شود. دلیل این موضوع می‌تواند به عوامل مختلفی برگردد. بزرگسالان ممکن است هنگام دیدن یک سکانس ترسناک چند لحظه‌ای دستانشان را در هم گره کنند یا چشمانشان را ببندند، اما واکنش کودکان چطور می‌تواند باشد؟ بچه‌ها قطعا تا چند برابر بیشتر از شما این اضطراب را تجربه می‌کنند با این تفاوت که هیچ راهکاری برای مدیریت اضطرابشان ندارند.

 گریه، حالت تهوع، تمایل به چسبیدن به بزرگترها، بی‌اختیاری ادرار نیز در کودکان پس از تماشای فیلم‌هایی با مضامین وحشتناک گزارش شده است. والدین کسانی هستند که فرزندان خود را بهتر می‌شناسند، بنابراین اگر فکر می کنید کودک شما ممکن است متحمل این آسیب‌ها شود، شاید نیاز باشد فیلم‌های ترسناک در کشوی تلویزیون باقی بمانند و حداقل در حضور کودکان پخش نشوند.

۲. ناتوانی کودکان در تشخیص مرز واقعیت و تخیل

اگرچه بیشتر بزرگسالان می‌توانند مرز بین واقعیت و تخیل را تشخیص دهند، به نظر می‌رسد کودکان در این مورد مشکل دارند. سن نیز یک عامل موثر است. بچه‌های ۵ تا ۸ ساله هنوز در حال یادگیری این موضوعند که مرز بین تخیل و واقعیت کجاست. به هنگام دیدن این فیلم‌ها، تشخیص این مرز ممکن است برای آن‌ها مبهم شود. به خصوص برای کودکان زیر ۱۰ سال، صرف نظر از این که والدینشان چه می‌گویند، آن‌ها همچنان می‌توانند تصور کنند که شخصیت منفی یا هیولا واقعی است.

بچه‌ها، حتی زمانی که یک کارتون با محتوای ترسناک را تماشا می‌کنند، داستان فیلم را طوری می‌بینند که انگار متعلق به خودشان است، و این موضوع می‌تواند موجب ایجاد نگرانی‌ و ترس آن‌ها شود. مثلا: «اگه هیولای ساخته شده از گدازه منو شکار کنه چی میشه؟ یا اگر از پدر و مادرم جدا بشم، کی منو نجات می‌ده؟» برخی اعتقاد دارند قرار گرفتن در معرض محتوای ترسناک، پایه‌ای برای درک این موضوع ایجاد می‌کند که اتفاقات بدی ممکن است در زندگی رخ دهد. پس با بزرگتر شدن، کودکان برای ورود به بزرگسالی آماده خواهند شد، اما واضح است که  آسیب‌های دیدن فیلم‌های ترسناک بیشتر از مزایای آن برای کودکان است.

۳. تشدید پرخاشگری کودک از عوارض تماشای فیلم‌های ترسناک

بچه‌ها معمولا به کپی کردن کارهای دیگران معروف هستند. تقلید کودک از حرکات رقصی که در تلویزیون پخش می‌شود ممکن است خنده‌دار باشد، اما بازسازی صحنه‌های پرخاشگرانه و  آسیب زدن به دیگران از فیلم‌های ترسناک واقعا خنده‌دار نیست. در واقع علت پرخاشگری کودکان (به ویژه در این سبک) به دلیل ناتوانی آن‌ها در درک عواقب کارها، در دنیای واقعی است. برای مثال: فرزند شما شاید فکر کند مثل یک شخصیت منفی شکست‌ناپذیر است و نمی‌داند چرا نباید همان کارهایی‌ را که آن شخصیت در فیلم‌ها انجام می‌دهند، تکرار کند.

۴. انجام رفتارهای خود آسیب‌رسان کودکان پیامد تماشای فیلم ترسناک

زمانی که کودک در اثر دیدن این گونه فیلم‌ها فشار زیادی را متحمل می‌شود و از اضطراب، افسردگی، پرخاشگری همراه با ترس بیش از حد رنج می‌برد، ممکن است رفتارهای خودآزاری از او سر بزند. این موضوع به این دلیل است که آن‌ها می‌خواهند اضطراب خود را به گونه‌ای تخلیه کنند، اما نمی‌توانند این کار را انجام دهند یا بلد نیستند شیوه مدیریت درست آن چگونه است.

اکثر کودکان فکر می‌کنند که مشکلی دارند یا مسئول این شرایط هستند. همچنین اگر در لحظات بروز ترسشان با واکنش‌هایی از سمت پدر و مادر و یا اطرافیان مواجه شوند که جنبه سرزنش، تحقیر یا مسخره کردن داشته باشد این احتمال بیشتر می‌شود. به طور مثال: «این کارا چیه؟ شجاع باش» یا «نگاش کن چطوری ترسیده و داره می‌لرزه! پسرا نباید بترسن».

۵. تماشای فیلم‌های وحشتناک، دلیلی برای اختلالات خواب بچه‌ها

بزرگترین دلیل دیدن کابوس می‌تواند دیدن محتواهای خارج از آستانه اضطراب کودک و فیلم‌های نامناسب باشد. تماشای یک فیلم ترسناک کودک شما را به موقعیتی می‌برد که نمی‌تواند آن را به درستی هضم کند. اگر کودک در موقعیتی استرس‌زا قرار بگیرد(مثلا امتحان‌های مدرسه یا دیدن دعوای والدین یا مرگ عزیزان) شروع به تجسم داستان ترسناک فیلم‌ها می‌کند و کم‌کم احساس می‌کند که خودش در داستان قرار دارد و نمی‌تواند به درستی بخوابد. همچنین این ترس‌ها می‌توانند در موقعیت‌های خاص در قالب خواب به سراغ کودک بیایند و موجب کابوس شوند. این کابوس‌ها هود می‌تواند علت بی‌خوابی کودکان باشد و اگر این وضعیت برای مدت طولانی ادامه یابد، کودک دچار اختلال خواب می‌شود.

۶. تغییر مهارت‌ حل مسئله کودک، از تاثیرات پنهانی فیلم‌های ترسناک 

همه روانشناسان و اغلب والدین از اهمیت مهارت حل مساله در کودکان آگاه هستند و اگر بخواهند کمی هدفمند عمل کنند درصدد تقویت آن برمی‌آیند. یکی از تاثیرهای منفی عجیبی که دیدن فیلم‌های ترسناک روی کودکان می‌گذارد این است که مهارت‌های حل مساله آن‌ها را با درونی کردن موقعیت‌های مختلف، تحت تاثیر قرار می‌دهد. یعنی به بچه‌ها این تصور را القا می‌کند که می‌توانند از خشونت برای حل یک مشکل استفاده کنند. این کار در واقع استفاده از خشونت را عادی‌سازی می‌کند. دقت کنید در طی داستان هر فیلم ترسناک، چند بار شخصیت‌ها مجبورند برای زنده ماندن از خشونت استفاده کنند؟ این دقیقا از تاثیرات مخفی‌ای است که گاهی از ذهن پدر و مادرها دور می‌ماند.

۷. افزایش احتمال بروز اختلالات روانی کودکان در اثر دیدن فیلم‌های دلهره‌آور

فیلم‌های ترسناک سطح آدرنالین و در نتیجه اضطراب کودکان را افزایش می‌دهند. تصاویر و پدیده‌های ترسناک پس‌زمینه‌ای مضطرب در ذهن کودک ایجاد می‌کنند که می‌توانند در هر موقعیتی که کودک دچار اضطراب شود به سراغش بیایند. به طور مثال زمانی که کودک برای لحظاتی در ماشین تنها می‌شود، تصور کند که همان ارواح فیلم ترسناکی که به تازگی دیده‌اند هم‌اکنون به او حمله می‌کنند. در سن ۶ تا ۱۴ سالگی، فرزند شما نسبت به تاثیرات خارجی حساس و مستعد می‌شود، بنابراین ممکن است در مواجهه با تصاویری مانند خون و خونریزی، تصادف و قتل ترس شدیدتری را تجربه کند. کودک شما در این بازه سنی به‌راحتی تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد.

 دانیل اس.شچتر، روانپزشک کودک، طی یک سخنرانی در کنفرانس آکادمی روانپزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا، گفته است: «کودکانی که فیلم‌های ترسناک تماشا می‌کنند ممکن است بیشتر در معرض اضطراب، اختلالات خواب و رفتارهای خود آسیب‌زا باشند». بنابراین اگر در حال انتخاب فیلمی ترسناک برای تماشا هستید، بهتر است در تصمیم خود تجدیدنظر کنید.